Er is iets bijzonders aan de band tussen mens en hond. We voelen het als we thuiskomen en onze hond ons vrolijk begroet. Maar wat maakt honden zo goed in het vormen van deze hechte band met mensen? Zijn ze echt uniek in hun begrip en liefde voor ons?
Wetenschappers zoals Clive Wynne en Gregory Berns hebben uitgebreid onderzoek gedaan naar de liefde van honden en hun band met mensen. Alvast een scoop: onderzoek bevestigt wat wij als eigenaren merken.
Zijn honden echt speciaal?
Eind jaren 90 ontdekten onderzoekers Adam Miklósi en Brian Hare dat honden unieke cognitieve vaardigheden hebben die hen helpen mensen te begrijpen. In experimenten waarin honden, wolven en chimpansees getest werden op hun vermogen om menselijke aanwijzingen te volgen, scoorden honden opmerkelijk beter. Ze konden moeiteloos een bakje met voer vinden door simpelweg de richting te volgen waarin een mens wees. Wolven en chimpansees, ondanks hun grotere hersenen, slaagden hier niet in. Dit suggereerde dat honden genetisch geprogrammeerd waren om menselijke intenties te begrijpen.
Maar is dit vermogen echt uniek voor honden? Nieuw onderzoek door Pat Goodman en Erich Klinghammer toont aan dat wolven die vanaf hun geboorte door mensen verzorgd worden, deze aanwijzingen net zo goed kunnen volgen als honden. Daarnaast blijken asielhonden, die nauwelijks menselijk contact hadden gehad, de betekenis van aanwijzen binnen tien minuten te kunnen leren. Dit wijst erop dat de sociale intelligentie van honden niet volledig genetisch bepaald is, maar ook sterk afhangt van hun ervaring met mensen.
De kracht van liefde en hechting
Wat honden echt uniek maakt, is hun buitengewone vermogen om hechte relaties met mensen op te bouwen. Onderzoekers noemen dit hyper-sociability, een eigenschap die in geen enkele andere diersoort zo sterk voorkomt. Bijzonder is dat honden deze relaties met andere diersoorten kunnen aangaan.
Honden vertonen een zogeheten secure base effect, vergelijkbaar met de hechting tussen ouders en kinderen. In een experiment waarin honden een onbekende ruimte binnengingen, bleken ze zich veel zekerder te voelen als hun eigenaar aanwezig was. Net als bij kinderen gaf de aanwezigheid van een vertrouwd persoon hen een gevoel van veiligheid.
Daarnaast zijn honden in staat om empathie te tonen. Studies laten zien dat honden vaak troost zoeken bij huilende mensen, zelfs als dit vreemden zijn. Dit kan duiden op echte empathie, waarbij de hond zich verdrietig voelt om het leed van een ander, of op sympathie, waarbij de hond simpelweg om de ander geeft. Hoe dan ook, het gedrag van honden wijst op een diepe verbondenheid met mensen.
De wetenschap achter hondenliefde
Hondenliefde is niet alleen zichtbaar in hun gedrag, maar ook in hun hersenen. MRI-scans tonen aan dat wanneer honden de geur van hun eigenaar ruiken, het striatum ventrale (het beloningscentrum in de hersenen) oplicht. Dit is hetzelfde hersengebied dat bij mensen geactiveerd wordt als ze denken aan een geliefde.
Een ander opmerkelijk gegeven is het effect van oxytocine, het zogenaamde knuffelhormoon. Dit hormoon speelt een grote rol in sociale binding bij zowel mensen als dieren. Wanneer een hond en zijn eigenaar elkaar diep in de ogen kijken, stijgt het oxytocinegehalte bij beide. Dit effect is vergelijkbaar met wat er gebeurt tussen moeders en hun baby’s. Experimenten tonen zelfs aan dat honden die extra oxytocine toegediend krijgen, hun eigenaar langer aankijken en socialer worden.
Daarnaast hebben neurowetenschappers ontdekt dat de hersenen van honden opmerkelijk veel overeenkomsten vertonen met die van mensen als het gaat om sociale cognitie en emoties. Dit betekent dat de manier waarop honden ons ervaren en begrijpen diep geworteld is in hun neurologische structuren.
De invloed van genen en ervaring
Hoewel genen een rol spelen in het sociale gedrag van honden, is vroege ervaring minstens zo belangrijk. Een puppy die de eerste veertien weken van zijn leven geen enkel contact met mensen heeft, zal als een wild dier reageren en nauwelijks te socialiseren zijn. Dit fenomeen, bekend als imprenting, laat zien hoe cruciaal vroege interactie met mensen is voor de ontwikkeling van een sociale hond.
Bovendien hebben genetische studies aangetoond dat het sociale gedrag van honden mogelijk verband houdt met dezelfde genen die bij mensen betrokken zijn bij het Williams-Beuren-syndroom, een aandoening die gepaard gaat met extreem vriendelijk en sociaal gedrag. Dit zou kunnen verklaren waarom honden hypersociaal naar ons zijn. Dit gen is ergens in de ontwikkeling van wolf naar hond gemuteerd, een van de dingen die hond en wolf verschillend maken.
Conclusie: honden zijn liefde
Het bewijs is overweldigend: honden houden echt van ons. Niet omdat ze daar genetisch toe verplicht zijn, maar omdat ze een diepe behoefte hebben aan sociale verbondenheid. Ze leren onze gewoonten, voelen onze emoties aan en reageren met liefde en toewijding. De band tussen mens en hond is niet alleen gebaseerd op voedsel of training, maar op een diepgeworteld gevoel van verbondenheid. Honden hebben ons niet alleen nodig, ze kiezen ook bewust voor ons. En dat is misschien wel het mooiste bewijs van hun liefde.
Bronnen
Wynne, C. D. L. (2019). Dog Is Love: Why and How Your Dog Loves You. Houghton Mifflin Harcourt.
Berns, G. (2013). How Dogs Love Us: A Neuroscientist and His Adopted Dog Decode the Canine Brain. New Harvest.
Hare, B., & Woods, V. (2013). The Genius of Dogs: How Dogs Are Smarter Than You Think. Dutton.
Miklósi, Á. (2007). Dog Behaviour, Evolution, and Cognition. Oxford University Press.
Cook, P. F., Prichard, A., Spivak, M., & Berns, G. S. (2022). Neurocognitive insights into canine social behavior. Trends in Neurosciences, 46(1), 7-19. https://doi.org/10.1016/j.tins.2022.10.005
Berns, G. (2017, September 17). Canine brain MRIs show true love for owners. The Columbus Dispatch. https://eu.dispatch.com/story/news/technology/2017/09/17/canine-brain-mris-show-true/18794023007/
Dit artikel is geschreven door Michel Berendsen van Michel Berendsen Hondenwelzijnscentrum. Overname is zonder toestemming niet toegestaan. Delen van deze link via social media wordt op prijs gesteld.